7
T
ürkiye coğrafyasında sinema tarihinin doğuşunun,
1914yılınaait ‘Ayastefanos’takiRusAbidesi’ninYıkılışı’
isimli bir belgesel olduğu belirlenmiştir. O tarihten bugüne
100 yıllık serüveni olan sinemanın, içerik ve teknik bakımdan
pek çok sanat dalından daha interdisipliner olduğu bir ger-
çek. Seyirci ile etkileşimi açısından da son derece büyüleyici
bir havası olan sinemanın ülkemizdeki 100. Yılı Gökhan Ak-
çura veMüge Turan’ın küratörlüğünde gerçekleşen “Yüzyıllık
Aşk” sergisi ile kutlanıyor!
Bugüne kadar pek dikkate alınmayan bir noktadan sine-
ma olgusuna bakmayı amaçlayan sergi; sinema tarihimizde
seyirciye dair yazılı ve görsel arşivmalzemesini dijital platfor-
ma aktararak kaynakları iyi korunmamış ve kişisel çabalarla
yaşatılmaya çalışılmışbir tarihindehafızasını görünür kılmaya
çalışması bakımından son derece manidar. Pek çok sine-
ma sergisinin aksine, Yüzyıllık Aşk, sinemanın tamamlayıcısı
“seyirci”nin bakış açısını merkeze alarak rotasını çiziyor.
“Yüzyıllık Aşk” sergisi, Türkiye’nin ilk sinema salonlarından
günümüzün festival sinemalarına kadar uzanan bir sunum ya-
parak açılıyor. Seyircinin sinema ile en somut ilişkiyi kurduğu
yerlerden, yani sinema mekanlarından başlıyor. Sinemaların
“seyirci mabetleri” olduğu özellikle vurgulanıyor. Kapı üstüne
asılan fenerlerden (eski sinemalardaçokbüyükafişler hazırlanır
ve bunlara sinema fenerleri denirdi), gişelerine; antre, lobi ve
salonlarından perdelerine kadar sinemalar serginin ilgi alanına
giriyor.Gazete ilanları; sinemaların filmlerle ilgili dağıttıkları prog-
ramlar ve el ilanları, broşürler, afişler, sinema dergileri ortaya
çıkarılıyor. Sinema ve seyirci ilişkisinin bir diğer unsuru olan bi-
letler, galadavetiyeleri de eksik edilmiyor.
Sinemanınbir fanatizmolduğubir gerçek ve “YüzyıllıkAşk”
sergisi de sinema seyircisininbüyükbölümünün fanatikolduğu
saptamasını yapıyor. Seyirciler hayranı oldukları artistlerin im-
zalı fotoğrafları peşinde koşarlar. Sinema konulu koleksiyoncu-
luğun ise sınırları çok geniştir. Çiklet, çikolata vb. tüketimmal-
zemelerindençıkan resimler baştaolmaküzere, her tür sinema
belgesi-objesi sinema tutkunu koleksiyoncular tarafından top-
lanıyor. Sinema konulu kitaplar, sinema romanları, özel sayı-
lar, albüm kitaplar vb. de seyircilerin ilgi alanındadır. Bu tutku
gündelik tüketimmalzemelerine de yansır: Fatma Girik’li çiklet
kutuları, yıldız takvimleri, askerin arkadaşına gönderdiği Müj-
de Ar kartpostalı, Türkan Şoray resimli çay tabağı, Ayhan Işık
saçmodeli, artist resimli kitap ayraçları vb... Sergideüç fanatik
seyirci büyüteç altına alınıyor. Bu seyirciler Türkan Şoray, Filiz
Akın veYılmazGüney’inhayranları…
İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) ve Kültür Bakanlığı tara-
fından desteklenen Yüzyıllık Aşk, Agah Özgüç, Burçak Evren,
Gökhan Akçura, Ömer Durmaz, Turan Tanyer, Cengiz Kah-
raman, Ali Özuyar gibi koleksiyonerlerin arşivlerinden belgeler-
le hazırlanmış. Sergiye kapsamlı bir katalog da eşlik ediyor.
Katalogda birçok yazarın sinema ve seyirci konulu yazıları ve
serginin panolarında yer alan görsel malzemeler bulunuyor.
O
İstanbulModern, kuruluşunun 10. yılındaTürk sinemasının
100. yıldönümüolması da sebebiyle, 4Ocak 2015 tarihine kadar sürecek,
“YüzyıllıkAşk” isimli uzun soluklu sergi ile tutkulubir aşk türüolan sinemanın
dündenbugüne hikayesini anlatıyor.
Yazı ÇiğdemHasanoğlu
Bambaşka
bir aşk türü
