Sarayda en çok gülbeşeker tüketilirmiş.
Reçelin yapımında kullanılan güller sara-
yınhasbahçelerinden,EdirneSarayı’ndan
ve İstanbul’daki padişaha ait has
bahçelerden toplanırmış. Sarayın
reçelhanesi aynı zamanda, padi-
şahın ilaçlarının hazırlandı-
ğı eczaneymiş. Her türlü
reçelin insan sağlığına
ayrı ayrı faydası olduğu
dahaOsmanlı döneminde
keşfedilmiş ve reçeteleri
oluşturulmuş. Reçeller
hem tatlı olarak tüketi-
lir, hem de tedavi edici
özelliği olan ilaç niye-
tine yenilirmiş. Reçe-
lin
yapımında
şeker
veya
bal
kulla-
nıldığından,
Osmanlı döneminde
reçeller hem tatlı
olarak tüketilir,
hemde ilaç niyetine
yenirmiş. Sarayın
eczanesi aynı
zamanda reçelhane
olarakkullanılırmış.
20. yüzyıl
Kütahya yapımı.
kana çabuk karışan ve insana enerji veren
bir özelliği var. Gül reçelinin sindirim sis-
temini düzenleyici, mide rahatsızlıklarını
giderici, uyku problemlerini tedavi edi-
ci özelliği olması sebebiyle ilaç olarak da
kullanılırmış. Hazımsızlık çekildiğinde bir
kaşık gül reçelinin yiyerek sıkıntı yaşan-
ması önlenirmiş. Bu sebeplerden dolayı
gülbeşeker, reçellerin sultanı olarak kabul
görürmüş. Ramazan aylarında kurulan
zengin iftar sofralarından sonrahazımsız-
lık çekilirse ve gece yatmadan önce uyku
problemi yaşanırsa, bir kaşık gül reçelinin
yenilmesi tavsiye edilirmiş. Yazlık köşkle-
rin bahçelerinde büyük miktarlarda şer-
betlikve reçellikokkagülleryetiştirilirmiş.
Ayrıcabüyükparalar harcanarak gülbeşe-
keryapımı için tonlarcagül satınalınırmış.
17. yüzyılda sarayın ya da bir konağın hel-
vahanesinde 40 okka (51.280 gr) şekerle
pişirilen vişne reçelininmaliyeti (meyvesi
hariç) 2.400 akçeymiş. Bu da döneminde
200adet tavuk fiyatınaeşitmiş.
Kanuni Sultan Süleyman’ın (1520-1566)
şehzadeleri olan Cihangir ile Beyazıt’ın
sünnet düğünlerindeyapılanyemekler,
kullanılan sofra kapları, sünnet mas-
raflarını gösteren bir defter tutulmuş.
Bu düğünde kına gecesinde yemekten
sonra sunulan reçel, perverde ve cü-
variş’lerin sayısı 53 olarak gösterili-
yor. Defter 43a’da “Merhum Sultan
Bâyezit ve Sultan Cihangir-i mehûm
sünnetlerinde sene 946’da vâki olan
ziyâfet defteridir,” diye yazar. Bu def-
terdeki bilgiye göre, kına gecesinde önce
yemek verilip, sonra damisafirlere 20 sof-
ra kurulmuş. Daha sonra da sunulan 53
tatlının isimleri verilmiş. Bunların içinden
18 tanesi reçelmiş. Adları ise; armut, ayva,
Kütahya
Porselen,
’OS 02 ŞB 128
(sağda).
Gül tepelikli
porselen
reçellik- Alman-Meissen
damgalıdır. TSM
Koleksiyonu (solda).
eYLÜL-KASIM2015
NG
39
